گروه بازرگانی نوید

سیم لاکی چیست و چرا از آن استفاده میکنیم؟

سیم لاکی چیست
بررسی سیم لاکی کاربرد سیم لاکی در صنعت چیست؟!

فهرست مطالب

تاریخچه پیدایش سیم لاکی

یک افسانه مشهور آلمانی حکایت می کند که دختری آلمانی توانست با رشته های حصیر طلا ببافد و از این طریق به مال و مکنت فراوان دست یابد. این حکایت بعضاً در مورد سیم لاکی نیز صادق است. در برخی موارد سیم لاکی از طلا هم گران تر و با اهمیت تر است. تقریباً در اکثر موارد، کاربرد سیم لاکی در تولید میدان مغناطیسی است. در سال ۱۸۳۱ فارادی، فیزیکدان انگلیسی، کشف کرد که با حرکت یک آهن ربا در داخل سیم پیچ، جریانی در آن ایجاد یا القا می شود. وی در یادداشت های روزانه خود نوشت که لایه های سیم پیچ را با نوارهای پارچه ای از یکدیگر جدا کرده است. این هادی های با دست پیچیده شده و حجیم، برای آزمایش کفایت می نمودند ولی برای مقاصد تجاری غیر قابل قبول بودند. در واقع از ابتدای گسترش الکتروتکنیک در اواخر قرن گذشته، سیم های قابل استفاده در سیم پیچی یا همان «سیم مگنت» از اهمیت زیادی برخوردار بوده اند. بر همین اساس واژه «مگنت وایر» رساتر از «وایندینگ وایر» به نظر می رسد. در آن زمان هادی ها را فقط با بافتن پنبه، کاغذ یا ابریشم طبیعی عایق می کردند. به دلیل جذب رطوبت زیاد این مواد عایق، می بایست بوبین تهیه شده را ابتدا کاملاً خشک نموده و بعد چندین بار با مواد ضد رطوبت تلقیح می کردند. تا سال ۱۹۰۰ سیم های سیم پیچی ها تماماً به همین ترتیب تهیه می شدند. بعدها جهت کاهش حجم بوبین ها و ایجاد مقاومت بیشتر در برابر رطوبت، سیم ها را در موادی بر پایه لاک های طبیعی فرو می بردند. تا سال ۱۹۱۵ این لاک های طبیعی عمدتاً بر پایه “بیتومن” و “روغن های خشک کن” تولید می شدند.

معرفی روغن چوب، تحول مهمی در لاک های تلقیحی ایجاد کرد چرا که پیوندهای دوگانه، یک در میان موجود در ساختمان شیمیایی آن، باعث پلیمریزاسیون سریع لاک در اثر جذب اکسیژن در برابر گرما می شد. با پیشرفت علم و به منظور کاهش حجم بوبین ها و ایجاد مقاومت در برابر رطوبت، عایق سیم ها بر پایه پلی آمیدهای خطی که دارای استحکام و انعطاف پذیری بالایی بودند، تولید شدند. در اثر اینکار عایق سیم ها در اثر پیچیده شدن، پوسته پوسته نمی شدند. امروزه عمل لاک زنی با استفاده از روش حلالی انجام می گیرد. در این روش، پلیمرهای محلی در حلال های آلی روی سیم لخت با ضخامت مورد نظر کشیده شده و پس از تبخیر حلال، فیلم تشکیل شده روی سیم، پلیمریزه، سخت و تثبیت می شود.هم اینک می دانیم که از کوچک ترین موتورهای الکتریکی گرفته تا پیچیده ترین ابزارها و ادوات صنعتی، وابستگی اجتناب ناپذیر و گسترده ای به سیم لاکی دارند و اصولاً هرگونه تبدیل نیروی الکتریکی به مکانیکی و برعکس آن بدون استفاده از سیم لاکی که عنصر اصلی ایجاد میدان مغناطیسی است مشکل به نظر می رسد. از این منظر می توان این محصول را یک محصول استراتژیک نامید. 

 مهم ترین فلزی که از آن در ساخت هادی سیم لاکی استفاده می شود مس است. امروزه سایر فلزات مانند آلومینیوم، نقره و … را نیز با لاک عایق الکتریسته پوشش داده و از آن ها در صنایع خاص مانند صنایع نظامی، تجهیزات پزشکی و غیره استفاده می کنند. مقطع سیم لاکی نیز می تواند گرد و تخت باشد. اما متداول ترین نوع مقطع سیم لاکی، گرد است. عایق های الکتریکی به کار رفته در ساخت سیم لاکی نیز انواع مختلفی دارند که بر اساس کلاس حرارتی دسته بندی می شوند. کلاس حرارتی نشان می دهد که در طول مدت استفاده از سیم، درجه حرارت آن از چه مقداری بالاتر نرود. لاک های عایق معمولاً به صورت مایع هستند که پس از پوشش دهی بر روی سیم با روشهای خاص به وسیله حرارت در کوره های لاک زنی پلیمریزه شده و به صورت روکشی جامد، صیقلی و یکنواخت بر روی سطح سیم می چسبند. روشهای پوشش دهی لاک بر روی سیم نیز یا به وسیله قالبهای خاص انجام می شود و یا به وسیله نمد که مورد اخیر برای سیم لاکی با قطرهای کمتر از ۲۰.۰ استفاده می شود.

چرا از سیم لاکی استفاده می کنیم؟

علت استفاده از سیم لاکی این است که نسبت به سیم معمولی فضای کم تری را اشغال می کند. همانطور که اشاره شده این سیم ساخته شده از مس یا آلومینیوم است که لایه های بسیار نازک از یک لاک عایق روی آن کشیده شده است. حال یک سیم آلومینیومی را در نظر بگیرید ،اگر یک لایه پلاستیکی روی آن بکشیم تبدیل به یک سیم معمولی می شود که فضای بیشتری را اشغال می کند. علاوه بر این اگر سیم معمولی گرم شود، پلاستیک آن ذوب می شود و این در حالی است که سیم لاکی قدرت تحمل گرمای بیش تری را دارد. البته این سیم ها انواع مختلفی دارند و در کلاس های حرارتی مختلفی طبقه بندی می شوند.

مزایای سیم لاکی آلومینیومی

بزرگ ترین مزیت استفاده از سیم لاکی آلومینیومی این است که ۱/۳ سبک تر از سیم لاکی است که به طور قابل توجهی هزینه های تولید را کاهش می دهد، دوم  می تواند به آسانی به مواد جامد متصل شود و سوم، هم چنین می تواند حمل و نقل را در طول عملیات کاهش دهد. سیم لاکی آلومینیومی دارای کیفیت منحصر به فرد در سیم کشی است و پوشش آن فوق العاده است. تقاضا برای سیم کشی سیم لاکی آلومینیومی در بسیاری از کاربردهای صنعتی به علت افزایش بی سابقه قیمت مس افزایش یافته است.

کاربرد سیم لاکی آلومینیومی

سیم لاکی آلومینیومی یک هادی الکتریکی عالی پس از سیم لاکی است. سیم لاکی آلومینیومی فوق العاده مینا را می توان برای جایگزینی سیم لاکی مسی با تغییرات طراحی مناسب استفاده کرد. عمدتا در مدارهای الکترونیکی، سیم کشی های تلویزیون و به همین ترتیب برای بسیاری از برنامه های کاربردی دیگر از جمله موتورهای ماشین لباسشویی، فن ها و کمپرسورهای AC استفاده می شود. خواص هادی سیم لاکی آلومینیومی از سیم لاکی متفاوت است. سیم پیچ سیم لاکی آلومینیومی در ساخت ماشین آلات جوشکاری ARC مورد استفاده قرار می گیرد. آن را به تمام انواع ماشین آلات الکتریکی بزرگ و متوسط، ترانسفورماتور، ژنراتور، سیم پیچ موتور الکتریکی، فن اگزوز، تهویه مطبوع، ماشین لباسشویی، کمپرسور، یوغ انحراف و غیره قابل استفاده است. سیم لاکی آلومینیومی در مقایسه با سیم لاکی ساده تر برای سیم پیچ شدن است، همچنین یک فیلم اکسید جامد روی سطح سیم لاکی آلومینیومی ساخته شده است که دارای اثر بخشی خوب و عمر طولانی است. با توجه به اثر عایق خوب لایه سیم لاکی آلومینیومی، درجه حرارت مقاوم در برابر حرارت آن می تواند ۲۰ درجه بالاتر از سیم لاکی باشد. بزرگترین مزیت استفاده از سیم لاکی آلومینیومی این است که آن ۱/۳ سبک تر از سیم لاکی است که به طور قابل توجهی هزینه های تولید را کاهش می دهد، دوم آن می تواند به آسانی به مواد جامد متصل شود و سوم، همچنین می تواند حمل و نقل و حمل و نقل را در طول عملیات کاهش دهد. 

سیم لاکی عایق بندی شده و سیم لاکی آلومینیومی مادون قرمز بخشی از سیم پیچ در هر دستگاه ی دستگاه الکتریکی است. در مقایسه با عایق های فیبری، سیم لاکی آلومینیومی و سیم لاکی فاکتور صرفه جویی در فضا را با یک سطح بالایی از ولتاژ شکست، ارائه می دهد. کاربرد اصلی سیم لاکی آلومینیومی و سیم لاکی در سیم پیچ موتور و ترانسفورماتور است.

مناسب ترین مواد برای کاربرد سیم لاکی آلومینیومی فلزات خالص غیر فلزی، به ویژه مس یا آلومینیوم هستند. هنگامی که عوامل فیزیکی مانند خواص شیمیایی، فیزیکی و مکانیکی مورد توجه قرار می گیرند، مس به عنوان اولین سیم یا آلومینیوم انتخاب می شود. اغلب، سیم لاکی آلومینیومی از مایع تصفیه شده الکترولیز شده به طور کامل خرد شده و متخلخل ساخته شده است تا سیم کشی های الکترومغناطیسی را به سیم پیچ نزدیک تر ببندد. نمک های با کیفیت بدون اکسیژن خالص برای کاربردهای با درجه حرارت بالا در کاهش اتمسفر یا در موتورها یا ژنراتورهای خنک کننده گاز هیدروژن استفاده می شود. سیم لاکی آلومینیومی گاهی به عنوان یک جایگزین برای ترانسفورماتورها و موتورهای بزرگ استفاده می شود. به علت هدایت الکتریکی پایین تر سیم لاکی آلومینیومی، این سیم نیاز به یک سطح ۱.۶ برابر سطح مقطع عرضی نسبت به یک سیم لاکی مسی برای دستیابی به مقاومت DCمشابهی دارد.

انواع سیم لاکی

سیم لاکی را مانند سایر سیم ها می توان بر اساس قطر، سطح مقطع، درجه حرارت و میزان عایق بودن طبقه بندی کرد.

  • قطر سیم لاکی

ولتاژ شکست سیم بستگی به ضخامت پوشش دارد که می تواند از ۳ نوع باشد: درجه ۱، درجه ۲ و درجه ۳. هر چه درجه ضخامت بالاتر می رود عایق ضخیم تر و در نتیجه ولتاز شکست آن بیشتر می شود.

  • سطح مقطع سیم لاکی

از نظر سطح مقطع دو نوع سیم گرد و تخت وجود دارد که در سیم لاکی تخت فضای خالی بین لایه ها حذف می شود و ضریب جایگیری آن افزایش می یابد.

  • کلاس حرارتی سیم لاکی

کلاس حرارتی نیز درجه حرارتی را نشان می دهد که در آن سیم لاکی ۲۰ هزار ساعت عمر دارد که در دماهای پایین تر طول عمر سیم بیشتر می شود. کلاس های دمای معمولی شامل ۱۰۵، ۱۳۰، ۱۵۵، ۱۸۰ و ۲۲۰ درجه سانتیگراد است. بنابراین در هنگام خرید سیم لاکی با توجه به درجه حرارتی که سیم در طول مدت زمان استفاده تحمل می کند، سعی شود کلاس حرارتی انتخاب شود که کاملا با کاربرد آن متناسب است.

شرایط نگهداری از سیم لاکی چیست؟

  • تا زمان استفاده از سیم لاکی، قرقره آن را از کارتن خارج نکنید. باقی مانده سیم روی قرقره را نیز همیشه در کارتن آن قرار دهید.
  • از نگهداری کارتن های حاوی سیم لاکی در هوای خیلی گرم و زیر تابش مستقیم نور آفتاب یا هوای خیلی سرد (کمتر از ۵ درجه سانتیگراد) خودداری نمایید.
  • بهترین مکان برای نگهداری سیم لاکی به مدت طولانی فضای سربسته با دمای بین ۱۵ تا ۳۵ درجه سانتیگراد است.
  • کارتن های سیم لاکی در مجاورت رطوبت زیاد و گرد و خاک نگهداری نباید نگهداری شوند. این عوامل ممکن است خواص عایقی سیم لاکی را کاهش دهند.
  • قرقره های حاویسیم لاکی در اثر تغییرات ناگهانی حرارت محیط ممکن است دچار کاهش کیفیت شوند.
  • هنگام بلند کردن قرقره ها حتما آن ها را از قسمت فلنج و با دو دست بلند کنید. تماس دست (ناخن، ساعت، انگشتر و …) با سیم لاکی ممکن است باعث خراش لاک عایق شده و آن را دچار آسیب نماید.
  • در هنگام خارج کردن قرقره از کارتن (به خصوص کارتن هایی که حاوی ۲ یا ۴ قرقره هستند) مراقب باشید لبه قرقره به سایر قرقره های موجود در کارتن و سیم لاکی روی آنها برخورد نکند.
  • فلنج بالایی قرقره به دلیل تماس سیم لاکی در هنگام باز شدن از روی قرقره از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا مراقب تماس اشیاء نوک تیز و سخت با لبه فلنج باشید تا آسیب نبیند.

سیم لاکی در هنگام استفاده ممکن است دچار مشکل شود. یکی از مهمترین این مشکلات، گره افتادن در سیم هنگام سیمپیچی است. برای جلوگیری از این مشکل باید توجه داشت که سیم در حین مصرف دچار تنش زیادی نشود. بهترین شرایط برای نگه داری سیم لاکی، یک فضای سربسته و داخل کارتن میباشد.

شرایط استفاده از سیم لاکی

  • قبل از استفاده از سیم لاکی به اطلاعات درج شده بر روی قرقره توجه نمایید و مشخصات سیم لاکی را با نیاز خود تطبیق دهید. این مشخصات شامل قطر سیم، نوع لاک عایق، درجه لاک، کلاس حرارتی و … می باشد. 
  • هنگام جابجا کردن قرقره های حاوی سیم لاکی جهت استفاده در دستگاه سیم پیچی مراقب سطح سیم روی قرقره باشید.
  • مسیر عبور سیم لاکی از قرقره تا دستگاه سیم پیچی و محل استفاده از اهمیت زیادی در حفظ صیقلی بودن سطح سیم لاکی برخوردار است. از عبور دادن سیم لاکی از روی اشیاء سخت یا برنده جدا خودداری کنید. بهترین موارد جهت عبور دادن سیم لاکی، پولی های سرامیکی نازل های سرامیکی و نمد هستند.
  • نیروی کشش وارد شده به سیم لاکی در هنگام استفاده نباید بیش از حد باشد. معمولا اگر سیم لاکی بیش از ۵ درصد کشیده شود دچار آسیب شده و از کیفیت عایق آن کاسته می شود.
  • چنانچه از حلال های معمول جهت برداشتن لاک سر سیم استفاده می کنید مراقب باشید که حلال به سایر قسمت های سیم لاکی تماس پیدا نکند.
  • بعد از اتمام سیم پیچی نیز از شارلاک مناسب جهت پوشش نهایی سیم پیچ استفاده کنید. دقت کنید قبل از پوشش دادن سیم پیچ با شارلاک سیم پیچ دچار صدمه نشود.
  • چنانچه بعد از اتمام سیم پیچی، سیم لاکی روی قرقره را نیاز نداشتید، بعد از قطع کردن سر سیم، آن را روی قرقره به نحوی گره بزنید تا از ریزش سیم لاکی به پایین قرقره جلوگیری شود سپس قرقره حاوی سیم لاکی را در کارتن آن قرار دهید.

مقادیر تنش سیم لاکی 

عملکرد دستگاه های بوبین پیچ باید طوری باشد که به سیم تنش اضافی وارد نکرده و سیم لاکی را پاره نکند. پس از اتمام کار هر بوبین و کاهش سرعت، دستگاه باید دارای سیم سفت کن یا ترمز باشد که سرعت بالا را به قرقره منتقل نکرده و باعث ریزش لایه های بالایی سیم و ایجاد گره نگردد.

شکنندگی سیم لاکی آلومینیومی

سیم لاکی آلومینیومی شامل پلاکت های کوچک میکا است که با کاغذ ساخته می شوند. این مقاله بسیار شکننده است و نیاز به یک حامل دارد تا بتواند قابل استفاده باشد، از این رو برای سیم لاکی آلومینیومی از پلی استر استفاده میشود. کاربرد سیم لاکی آلومینیومی عمدتا در ماشین های روتاری با ولتاژ بالا به علت مقاومت بالای آن است و از این رو واضح است که از سیم لاکی آلومینیومی نیز به عنوان عایق هادی در موتورهای رانده شده اینورتر استفاده میشود. 

انعطاف پذیری سیم لاکی آلومینیومی

سیم لاکی آلومینیومی با یک لایه بسیار نازک از عایق پوشش داده شده است. سیم لاکی آلومینیومی در ساخت ترانسفورماتورها، سلف ها، موتورها، بلندگوها، سوپاپ های هارد دیسک، الکترومغناطیس ها و دیگر برنامه های کاربردی که نیاز به سیم پیچ تنگ سیم عایق دارند مورد استفاده قرار می گیرد.

برای کسب اطلاعات محصولات گروه بازرگانی نوید  با شماره های مندرج در وب سایت تماس بگیرید.

بیشتر بخوانید  سیم لاکی آلومینیومی مستطیلی

دیدگاه‌ خود را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیمایش به بالا